ciepłolubne murawy

 

 

 

 

Kamieniołom

– dawniej miejsce eksploatacji wapienia, dzisiaj siedlisko życia różnych organizmów kserotermicznych, czyli takich, które są przystosowane do życia w suchym i gorącym środowisku (gr. kseros – suchy, thermos – ciepły). Wykorzystując potencjał siedliskowy oraz florystyczny, w kamieniołomie założono kolekcje roślin ciepłolubnych, tworzących murawy kserotermiczne, murawy napiaskowe oraz zarośla. 

 

 

Murawy kserotermiczne

W kamieniołomie kolekcja roślin muraw kserotermicznych powstaje na stromych stokach o południowej wystawie, gdzie operacja słońca jest najsilniejsza. Tworzona jest z gatunków rodzimych często rzadkich, zagrożonych wyginięciemw skali regionu lub kraju lub objętych ochroną.

 

Murawy kserotermiczne to zbiorowiska charakterystyczne dla siedlisk silnie nasłonecznionych, suchych, bogatych w węglan wapnia. Najczęściej ich powstanie i trwanie związane jest z działalnością człowieka (wypas, wypalanie, koszenie). Naturalnie utrzymują się tylko w najbardziej skrajnych warunkach, gdzie wysoka temperatura, susza, a często również procesy erozyjne skutecznie powstrzymują rozwój gatunków krzewiastych i drzewiastych. Murawy kserotermiczne, w związku z zaniechaniem gospodarki pasterskiej, należą do najbardziej zagrożonych siedlisk w kraju. Zdarza się, że celowo są zalesianie lub zarastają gatunkami obcymi geograficznie (np. nawłocią).

Mimo trudnych warunków siedliskowych, murawy kserotermiczne to zbiorowiska niezwykle barwne i pachnące, charakteryzujące się wyjątkowym bogactwem gatunkowym. Wśród nich znajdziemy liczne gatunki przyprawowe, lecznicze, a także rośliny rzadkie i chronione. Wiele z tych roślin wykształciło ciekawe przystosowania umożliwiające im trwanie w nieprzyjaznym środowisku.

 

 

Murawy napiaskowe

– czyli psammofilne (lubiące piasek) to ciepłolubne zbiorowiska mające zwykle postać niskich, luźnych zbiorowisk trawiastych, o wyraźnie kępiastej budowie oraz bogatej i zróżnicowanej florze naczyniowej, często z udziałem gatunków rzadkich i zagrożonych w skali Polski.

 

Charakterystyczny wygląd muraw wynika z kseromorficznej budowy tworzących je gatunków oraz dużego udziału mszaków i porostów. Murawy napiaskowe występują w skrajnie trudnych warunkach. Silne nasłonecznienie, susza, temperatura piasku dochodząca nawet do 70o C, ubogie w składniki pokarmowe i ruchome podłoże pozwala przeżyć tylko nielicznym gatunkom, które wykształciły specjalne przystosowania: bardzo dobrze rozwinięty system korzeniowy, który skutecznie utrzymuje roślinę w niestabilnym podłożu oraz umożliwia pobranie dużej ilości wody w krótkim czasie kiedy jest ona dostępna (po obfitych deszczach), zdolność magazynowania wody w tkankach liści, mechanizmy ograniczające wyparowywanie wody – mała powierzchnia liści (wąskie liście), pokrycie liści woskiem lub włoskami.

 

 

    

tworzenie infrastruktury kolekcji muraw (2011)
pajęcznica liliowata Anthericum liliago
dzwonek syberyjski Campanula sibirica
bodziszek czerwony Geranium sanguineum
goździk siny Dianthus gratianopolitanus
wawrzynek główkowaty Daphne cneorum
dyptam jesionolistny Dictamnus albus
murawa napiaskowa (psammofilna)
szczotlicha siwa Corynephorus canescens
kocanki piaskowe Helichrysum arenarium
czerwiec roczny Scleranthus annuus
lejkowate dołki mrówkolwa pospolitego